Eşler Arası Görünmez Duvar: Telefon Bağımlılığı ve İlişki Doyumu

Evli bireyler olarak, hızla değişen dijital dünyada bir denge kurmaya çalışıyoruz. Akıllı telefonlar hayatımızı kolaylaştırsa da, kontrolsüz ve aşırı kullanımı, en mahrem alanımız olan evliliğimizin ve çift ilişkimizin temelini sarsabiliyor.

Teknolojinin hayatımızdaki merkezi rolü yadsınamaz. Ancak, cebimizdeki bu küçük cihazlar, zamanla partnerimizle aramızda aşılmaz bir duvar örebiliyor. Sürekli gelen bildirimler, sosyal medya akışları ya da mobil oyunlar, eşimize ayırmamız gereken değerli zamanı ve dikkati çalıyor.

Yapılan araştırmalar, akıllı telefon bağımlılığı düzeyinin artmasıyla birlikte, evli bireylerin ilişki doyumu düzeyinde anlamlı bir düşüş olduğunu gösteriyor. Bu düşüşün temel nedenleri şunlardır:

• Azalan Kaliteli Zaman: Aynı odada, hatta aynı koltukta otururken bile zihinlerimizin farklı sanal dünyalarda olması, eşlerin birbirine gerçek anlamda var olmasını engeller. Birlikte geçirilen süre artıyor gibi görünse de, bu zamanın kalitesi dramatik bir şekilde düşer.
• Duygusal İletişimin Yetersizleşmesi: En derin duygularımızı, endişelerimizi veya günlük stresimizi paylaşma anlarımız, bir “tık” sesiyle ya da ekran ışığıyla kesintiye uğradığında, partnerimiz kendisini değersiz ve önemsiz hisseder. Bu durum, duygusal yakınlığı ve empati kapasitesini zayıflatır.
• Cinsel Yaşamın Olumsuz Etkilenmesi: Telefon bağımlılığı olan bireylerde cinsel yaşam memnuniyetinin de olumsuz etkilendiği, hem fizyolojik hem de psikolojik yakınlığın azaldığı gözlemlenmektedir. Yatak odasına taşınan telefonlar, tensel ve duygusal teması ikinci plana iter.

Çağımızın Sessiz İhaneti: Phubbing (Sosyotelizm)

Telefon bağımlılığının çift ilişkilerine en somut yansıması, son yıllarda psikoloji literatürüne giren bir kavramla açıklanır: Phubbing (Phone + Snubbing / Telefonla Görmezden Gelme).

Phubbing, bir kişiyle yüz yüze iletişim kurarken, dikkati sürekli olarak telefona yöneltmek, gelen bildirimleri kontrol etmek ve partneri yok saymak anlamına gelir.

Phubbing, ilişkide bir “sessiz ihanet” olarak deneyimlenir. Bu davranışa maruz kalan eş, bilinçaltında şu mesajı alır: “Şu an telefonumdaki içerik, seninle kurduğum iletişimden daha önemli ve öncelikli.”

Phubbing’in Çift İlişkisindeki Yıkıcı Etkileri:

• Değersizlik Hissi ve Özsaygı Kaybı: Sürekli görmezden gelinmek, kişide derin bir değersizlik ve yalnızlık duygusu yaratır. Eşin, telefonuna duyduğu ilginin, kendisine duyulan ilgiden daha fazla olduğunu düşünmesi, özsaygısını zedeleyebilir.
• Güven ve Kıskançlık Sorunları: Eşin sürekli telefonda olması, içeriğin ne olduğu konusunda şüphe ve güvensizlik doğurabilir. Sosyal medyada kurulan sanal ilişkilerin varlığı ya da eşin telefonunu gizlemesi gibi durumlar, kıskançlık duygularını tetikleyerek evlilik uyumunu ciddi şekilde bozar.
• Anlaşmazlıkların Artması: İletişimin kesintiye uğraması, sorunların konuşulmasını ve çözülmesini engeller. Ertelenen, çözülmemiş çatışmalar birikerek ilişki memnuniyetsizliğini artırır ve evlilik krizlerine yol açabilir.
• Bağlanma ve Terk Edilme Kaygısı: Bağımlı davranış sergileyen eşin, sanal dünyaya kaçışı, diğer eşte terk edilme kaygısı yaratabilir ve bu da ilişkide daha fazla talepkâr veya tam tersi, daha fazla içine kapanık olmasına neden olabilir.

Çözüm Yolları ve Uzman Desteği: Dijital Detoks ve İletişim

Bir Klinik Psikolog olarak, bu sorunun sadece teknolojik bir alışkanlıktan ibaret olmadığını, altında yatan duygusal ve psikolojik dinamiklerin olduğunu biliyorum. Telefon bağımlılığının temelinde, genellikle stresle başa çıkma, can sıkıntısıyla mücadele edememe, düşük özgüven ya da FoMO (Fear of Missing Out – Gelişmeleri Kaçırma Korkusu) gibi faktörler yatabilir.

Eğer eşinizle aranızdaki duvarın akıllı telefonunuz olduğunu düşünüyorsanız, atabileceğiniz ilk adımlar şunlardır:

1. Farkındalık Geliştirin ve Açıkça Konuşun: Eşinizle suçlayıcı olmayan, empatik bir dille bu durumun sizi nasıl hissettirdiğini paylaşın. Unutmayın, değişim, sorunu kabul etmekle başlar.
2. Sınırlar Belirleyin (Dijital Detoks): Akşam yemeği, yatak odası, çiftin birbirine özel olarak ayırdığı anlar (kaliteli zaman) gibi zaman dilimlerini “telefonsuz bölgeler” ilan edin. Telefonları ayrı bir yerde şarj etmek bu konuda etkili bir başlangıç olabilir.
3. Alternatif Ortak Aktiviteler Yaratın: Telefonun yerini dolduracak, yüz yüze iletişimi ve fiziksel yakınlığı artıracak yeni hobiler, spor aktiviteleri veya sohbet saatleri oluşturun.
4. Profesyonel Yardım Almaktan Çekinmeyin: Telefon bağımlılığı ve bunun ilişkiye etkileri, Çift Terapisi (ACT, BDT, Şema Terapi gibi ekollerle), Bireysel Terapi ya da Aile Danışmanlığı ile ele alınabilir. Bu süreçte, sadece bağımlılıkla değil, aynı zamanda altta yatan duygusal ihtiyaçlar ve ilişki dinamikleri ile de çalışılır.

Unutmayın, her sağlıklı ilişki, önceliklendirme ve dikkatli bir çaba gerektirir. Telefonunuz değil, eşiniz sizin birincil bağlantınızdır.

Sağlıklı günler dilerim.